Wat zijn Activa (op de balans)?

Inhoudsopgave:

• Introductie activa

• Wat is de betekenis van activa?

• Wat zijn activa: voorbeelden

• Wat zijn activa en passiva?

• Welke soorten activa zijn er?

• Vaste activa

• Vlottende activa

• Waarom is Activa belangrijk te monitoren?

• Waar kom je het boekhoud-begrip tegen?

• Waar moeten activa op de BTW aangifte?

• FAQ

• Conclusie

Introductie activa

In dit artikel wordt de debetzijde van de balans in kaart gebracht. Er wordt dieper ingegaan op de verschillende posten en hoe deze worden onderverdeeld. Het is belangrijk om dit in kaart te brengen en om zo een beter inzicht te hebben in de balans van een onderneming.

Wat is de betekenis van activa?

Activa worden in de boekhoudkundige wereld aanzien als alle bezittingen van een onderneming. Deze bezittingen staan aan de linkerkant van de balans, ook de debetzijde genoemd. Deze activa worden in geldwaarde uitgedrukt op de balans. Hierbij wordt ook een onderscheid gemaakt tussen vaste -en vlottende activa. Vaste activa zijn bezittingen die langer dan één jaar aan een onderneming verbonden zijn. In tegenstelling tot vlottende activa die op korte termijn worden gebruikt en minder dan één jaar of voor een productiecyclus aanwezig zijn in een onderneming.

Wat zijn activa: voorbeelden

Hieronder worden enkele voorbeelden opgesomd van activa die op een balans op de activazijde terug te vinden zijn.

• Auto's

• Machine(s) / gebouwen

• Bedrijfsmiddelen (zoals een laptop)

• Voorraad 

• Liquide middelen (kasgeld/ contanten)

• Beleggingen (waardepapieren)

• Vorderingen (zoals geldvorderingen)

Dit is slechts een beperkte opsomming van enkele activa. Dit verschilt van onderneming tot onderneming. Elke balans dien je dus individueel te bekijken en trachten te begrijpen.

Wat zijn activa en passiva?

Ad supra werd vermeld dat activa de bezittingen omvatten van een onderneming. Deze bezittingen moeten op een of andere manier gefinancierd worden. Hier komt de term passiva aan bod. Passiva is zowat de tegenhanger van activa. Op de passivazijde kan je de bronnen van financiering van de onderneming terugvinden. Hier wordt dus duidelijk hoe een onderneming haar bezittingen financiert. Deze komen op de rechterkant ofwel de creditzijde van de balans.

Passiva bestaat uit het eigen vermogen en het vreemd vermogen. Het eigen vermogen bestaat voornamelijk uit wat de ondernemers of aandeelhouders zelf hebben ingebracht. Het vreemd vermogen bestaat voornamelijk uit leningen van financiële instellingen of een schuld bij een leverancier.

Voorbeelden passiva

• Kapitaal ingebracht door bestuurders (eigen vermogen)

• Leningen bij financiële instellingen, hypotheek (vreemd vermogen)

• kredieten bij leveranciers (vreemd vermogen)

Merk ook hierbij op dat dit slechts een beperkte opsomming is van wat er op de passivazijde staat van een onderneming. Ook dit verschilt van onderneming tot onderneming. Een onderneming kan veel schulden hebben terwijl een andere onderneming meer op eigen vermogen rekent.

Wat is activa en passiva op de balans?

Om dit te uit te leggen en te illustreren wordt er gebruik gemaakt van een voorbeeld balans. Dit zal meer inzicht verschaffen in het begrijpen van een balans.

Voorbeeld balans

Hieronder zie je een (vereenvoudigde) balans van een kleine onderneming. Deze onderneming bezit een machine ter waarde van 100.000 euro en heeft een voorraad ter waarde van 30.000 euro. Daarnaast heeft de onderneming ook 20.000 euro op de bank staan. Deze informatie vindt u terug op de linkerkant, de activazijde. Aan de rechterkant kan je zien hoe dit allemaal gefinancierd wordt. De onderneming heeft een eigen inbreng van 50.000 euro. Dit hoort bij het eigen vermogen van de onderneming. Daarnaast werd er ook een lening aangegaan van 100.000 euro om de machine te financieren. Dit behoort tot het vreemd vermogen. Hierop worden dan ook intresten op betaald etc...

Dit is slechts een vereenvoudigde voorstelling van een balans om hier wat inzicht te verschaffen. In de werkelijkheid zal een onderneming meer hebben staan op de balans en dan wordt dit dan ook ingewikkelder. Om het concept te begrijpen is deze balans voldoende. Zo wordt het eveneens duidelijker wat op de verschillende posten te vinden is.

We merken op dat de activa gelijk zijn aan de passiva. In de volgende sectie wordt hierop verder gegaan.

Waarom moeten activa en passiva gelijk zijn?

Zoals in bovenstaand tabel te zien is, zijn activa en passiva gelijk aan elkaar. Dit is een belangrijk gegeven in de boekhouding. Dit is een noodzakelijke gelijkheid! Wanneer een bedrijf bijvoorbeeld iets wil aankopen dient het ook financieringsbronnen te hebben. Er is dus een logisch verband tussen activa en passiva. Als een bedrijf iets extra aankoopt zal het op zoek moeten gaan naar financieringsbronnen. Bijvoorbeeld: onderneming X koopt machines aan en gebruikt hiervoor een lening op 20 jaar bij een financiële instelling. Door de gelijkheid tussen passiva en activa wordt het ook eenvoudiger om de balans te analyseren en te ontleden. Hiermee kan je ratio's zoals solvabiliteit, liquiditeit,... berekenen en makkelijk interpreteren.

Deze gelijkheid is zeer belangrijk en tracht hier ook steeds aandacht op te vestigen bij het analyseren of opmaken van een balans.

Hoe krijg je activa en passiva gelijk?

Hierboven werd de gelijkheid tussen passiva en activa besproken. Een logische vraag die hierop volgt is: Hoe krijg je dit nu gelijk aan elkaar? Op deze vraag is er niet één eenvoudig antwoord. Een balans van elke onderneming is anders. Er is geen uniforme werkwijze om dit gelijk aan elkaar te krijgen. Het belangrijkste dat je kan doen is goed alle transacties controleren en zien of daar ook een betaling aan gekoppeld is. Daarnaast dien je ook na te zien hoe de activa in de balans gefinancierd zijn en of dit allemaal klopt met de werkelijkheid. Als laatst kan je het resultaat bekijken.

Welke soorten activa zijn er?

Er zijn drie categorieën van activa. Dan worden deze nog opgedeeld in de balans. Hieronder een opsomming van de activa en de opdeling.

Materiële vaste activa

• Gebouwen en terreinen

• Machines, uitrusting en installaties (bedrijfsmiddel)

• Rollend materieel

Immateriële vaste activa

• Octrooien en licenties

• Goodwill

Financiële vaste activa

• Deelnemingen

Vaste activa

Hierboven werd reeds toegelicht wat vaste activa juist zijn en waar je ze kan vinden op de balans. Hieronder wordt dieper op de verschillende soorten activa ingegaan.

Materiële vaste activa

Materiële vaste activa zijn bezittingen in een onderneming die gedurende een duurzame periode worden aangehouden (langer dan één jaar). Deze activa zijn fysiek waarneembaar en tastbaar. Je kan ze met andere woorden fysiek waarnemen in de onderneming, denk hierbij aan machines, personenwagens,...

Immateriële vaste activa

Immateriële vaste activa hebben ook een belangrijke rol in de onderneming maar zijn niet fysiek waarneembaar. Deze staan op de balans gewaardeerd aan een objectieve bepaalde waarde. Denk hierbij aan octrooien, licenties,...

Financiële vaste activa

Op de rubriek financiële vaste activa vind je de deelnemingen van de onderneming terug in andere bedrijven, financiële vorderingen of aandelen. Hier vind je de deelnemingen terug die de onderneming duurzaam tracht aan te houden. Dochterondernemingen kan je hier ook terugvinden.

Hoe vaste activa berekenen

Het bedrag dat op de balans te vinden is, is de boekwaarde. Dit is gelijk aan de historische aanschaffingsprijs - de geboekte afschrijvingen.

boekwaarde of marktwaarde

De boekwaarde kan sterk verschillen van de huidige marktwaarde. Er wordt een voorbeeld aangehaald om dit te verduidelijken.

Onderneming X koopt een gebouw aan voor 250.000 euro. Deze wordt lineair afgeschreven op 25 jaar. In principe daalt de boekwaarde van het actief elk jaar door de afschrijvingen. In werkelijkheid kan het echter zijn dat de huidige marktwaarde hoger ligt. De boekwaarde en de marktwaarde liggen dan niet in lijn met elkaar. De waarde op de balans geeft dus niet altijd een realistisch beeld weer.

Een formule voor de waardering van vaste activa: Waarde Vaste Activa = Aanschaffingsprijs – Afschrijvingen + of – herwaardering.

waar staat vaste activa

De vaste activa staan aan de linkerzijde van de balans oftewel de debetzijde.

Vlottende activa

Vlottende activa zijn activa die gedurende een kortere periode in het bedrijf aanwezig zijn. Deze activa kunnen ook sneller in geld worden omgezet. Deze staan tegenover de vast activa die voor een langere periode in het bedrijf aanwezig zijn en minder liquide zijn. Enkele voorbeelden van vlottende activa zijn voorraden, liquide middelen,... Je merkt meteen op dat deze sneller omgezet kunnen worden in geld. Het is eenvoudiger om voorraden te verkopen dan bijvoorbeeld een machine.

Zoals de vast activa kan je ook de vlottende activa opdelen. Hieronder wordt specifiek ingegaan op enkele vlottende activa.

Voorraden (grondstoffen en/of gereed product)

Onder de categorie voorraden kan je verschillende zaken terugvinden. Hier kan je de grondstoffen terugvinden. Dit zijn de goederen die nodig zijn om het eindproduct te maken. De goederen die reeds klaar zijn maar nog niet verkocht kan je hieronder ook terugvinden.

Een voorbeeld om dit wat te verduidelijken. Onderneming X verkoopt schoenen. De stoffen, materialen en dergelijke die nodig zijn om deze schoenen te maken kan je vinden onder deze categorie. De schoenen die klaar zijn maar niet verkocht kan je hier ook terugvinden.

Handelsvorderingen

Onder handelsvorderingen of debiteuren vind je verkopen terug aan klanten waarvoor je een krediet gegeven hebt. Bijvoorbeeld: Onderneming X verkoopt schoenen aan onderneming Y. Onderneming Y heeft 30 dagen de tijd om dit te betalen. Zolang onderneming Y niet heeft betaald komt dit onder handelsvorderingen te staan.

Liquide middelen (bank en kas)

Dit is het geld dat de onderneming op de bank of in de kas heeft staan. Wanneer onderneming X bijvoorbeeld een betaling ontvangt stijgt de bankrekening. Wanneer daarentegen onderneming X een betaling uitvoert daalt de bankrekening.

Hoe vlottende activa berekenen

Zoals al reeds aangegeven blijven vlottende activa geen langere termijn in de onderneming. De vlottende activa worden gebruikt om de ratio liquiditeit te berekenen. Deze maatstaf laat zien of een onderneming in staat is om aan de kortlopende verplichtingen te voldoen (kleiner dan één jaar).

Waar staat vlottende activa in de balans?

De vlottende activa staan op de linkerkant van de balans, op de debetzijde. Hier vind je alle kortlopende bezittingen terug.

Wat is dan 'vlottend kapitaal'?

Vlottend kapitaal is een synoniem dat wordt gebruikt om vlottende activa te benoemen.

Waarom is Activa belangrijk te monitoren?

Deze zijn belangrijk om de liquiditeit van een onderneming in kaart te brengen. Een onderneming dient voldoende liquide middelen te hebben. Voorraadbeheer en debiteurenbeheer vormen hierbij een essentieel onderdeel. De continuïteit van de onderneming kan zo gewaarborgd worden.

Waar kom je het boekhoud-begrip tegen?

Dit kom je tegen op de balans op de actiefzijde. Wanneer een onderneming de jaarrekening publiceert.

Waar moeten activa op de btw aangifte?

In de rooster 01, 02 en 03 staan alle uitgaande facturen waarvoor btw werd aangerekend. Deze btw zal je moeten doorstorten naar de staat.

Voor de aankoop van bedrijfsmiddelen komt dit in rooster 83 van de btw aangifte. Denk bijvoorbeeld hierbij aan vaste activa zoals installaties,... Dit zijn de inkomende facturen.

FAQ over activa

Activa verkopen bij liquidatie?

Liquideren betekent activa omzetten in geld door ze als onderneming te verkopen. Een vraag die hieruit kan rijzen is: Wanneer wordt er besloten om te liquideren? 1 van de redenen kan zijn dat de onderneming niet meer kan worden voortgezet en dat er geen opvolging voorhanden is. In dit proces kan de liquidatiewaarde berekend worden. Dit wordt dan het verschil tussen de opbrengstwaarde bij de verkoop van de activa en de schulden.

Overname van activa of aandelen bij verkoop?

Asset deal

Bij een asset deal worden niet de aandelen maar de bestanddelen of een deel van de bestanddelen overgedragen. Het gaat hierbij bijvoorbeeld over onderdelen, bedrijfsmiddelen,... Een voordeel van een asset deal is dat niet de gehele onderneming moet worden overgedragen, slechts bepaalde bestanddelen kunnen hier worden overgedragen.

Share deal

Bij een share deal worden de aandelen overgedragen. Hierbij wordt de identiteit van de aandeelhouders veranderd. Een voordeel bij een share deal oftewel een aandelenoverdracht is dat de onderneming blijft voortbestaan als het oude, enkel de identiteit van de aandeelhouders veranderd. Een nadeel hierbij is dat alles wordt overgedragen dus ook de schulden.

Wanneer herwaarderen van activa?

Het herwaarderen van activa mag wanneer de meerwaarde vaststaand en duurzaam is. Dit mag dan uitgedrukt worden in de boekhouding. Een voorbeeld om dit verduidelijken.

Onderneming X heeft een gebouw ter waarde van 250.000 euro gekocht. Na X aantal jaar is de boekwaarde 150.000 euro door de toegepaste afschrijvingen. De huidige prijs daarentegen waaraan de onderneming dit kan verkopen is 300.000 euro. Dit is een verschil van 150.000 euro. Via een herwaarderingsmeerwaarde zal dit dan toegevoegd worden aan het actief. Let wel op dat je hier ook op moet afschrijven.

Conclusie

Een balans interpreteren is niet eenvoudig. In dit artikel werd dieper ingegaan op de activazijde van de balans. Het belangrijke is dat je weet wat immateriële (vaste) activa juist inhoudt en hoe deze op een balans worden geprojecteerd. Weten waar schulden, debiteuren, leningen en nog andere begrippen staan op de balans en dit kunnen interpreteren.

In een volgend artikel zal dieper worden ingegaan op het passief oftewel de passivazijde.