Afschrijvingen: zijn dat wel échte kosten?

De meeste ondernemers weten dat ‘afschrijvingen’ te maken hebben met ‘investeringen’, maar hoe dat dan precies in elkaar zit, dat is vaak niet duidelijk. Afschrijvingen zijn dan ook een echt zuiver boekhoudkundig fenomeen, redelijk abstract, waar je in het dagelijkse leven gewoon niet mee te maken krijgt. 

Investeringen

Het start inderdaad met een investering: een grotere aankoop die je doet voor je onderneming. Denk aan een gebouw, kantoormeubilair, machines, een bedrijfswagen, een laptop, …

Typisch aan dit soort aankopen is:

• ze vrij duur zijn: een minimum bedrag is niet echt vastgesteld, maar denk vanaf € 500,00 
• en het gaat over dingen die meerdere jaren zullen gebruikt worden in je zaak.

Zowel boekhoudkundig als fiscaal kan je dit soort van kosten niet in 1 jaar, het jaar van aankoop, als kost in je resultaat opnemen. 

Dat zou geen ‘getrouw beeld’ geven van de financiële situatie van je onderneming. 

Enerzijds zouden je kosten daardoor te hoog zijn. Je mag kosten maar ten laste nemen als ze gemaakt zijn voor het betreffende (boek)jaar, en dat is bij investeringen niet het geval: het zijn aankopen die meerdere jaren zullen meegaan.

Anderzijds zou je daardoor in je balans (ik leg dat hieronder nog even beter uit) niet terugvinden dat je eigenaar bent van een ‘goed’ dat je ook de komende jaren nog zal kunnen inzetten om je activiteiten uit te voeren.

Op je balans

Wat gebeurt er dus wel met de kostprijs van zo’n grote aankoop?

Inderdaad: deze wordt ‘geparkeerd’ op je balans. 

Kort samengevat vind je in je balans een overzicht van alle bezittingen (=activa) van je onderneming, zoals je investeringen, je voorraden en de cash tegoeden op je bankrekening, en de middelen die je gebruikt hebt om deze te financieren (= passiva).

Stel dus dat je in 2021 een nieuwe machine hebt aangekocht voor € 10.000,00 en je deze machine 10 jaar zal kunnen gebruiken. Dan zal je boekhouder die € 10.000,00 niet meteen helemaal als kost boeken, maar deze bijboeken bij de vaste activa (= investeringen) op je balans. 

Van zodra je de machine in gebruik neemt, ben je deze economisch gezien stukje bij beetje aan het opgebruiken. Je mag vanaf dan ook de kostprijs van de machine stukje bij beetje als kost opnemen in je resultaat: je schrijft de machine dus af, gespreid over 10 jaar.

Voor je resultaat betekent dit dat je ieder jaar, gedurende 10 jaar, een extra kost van € 1.000,00 zal ten laste nemen. 

Voor je balans betekent dit dat je activa ieder jaar € 1.000,00 minder waard zullen worden.

Afschrijven heeft dus een dubbel doel: 

• de waarde van je bezittingen (vaste activa = je investeringen) ieder jaar een stukje laten zakken zodat je laat zien dat deze geleidelijk aan ‘opgebruikt’ worden.
• het bedrag van de aankoop van de machine stukje bij beetje als kost in het resultaat opnemen, gespreid over de boekjaren waarin je deze machine gebruikt om opbrengsten mee te realiseren.

Zijn afschrijvingen échte kosten?

Ja! Afschrijvingen zijn wel degelijk échte kosten.

Maar tegenover een afschrijvingskost staat geen uitgave. 

De uitgave is in 1 keer gebeurd op het moment van de aankoop van de machine. De kost wordt in stukjes, gespreid in de tijd, onder de vorm van een afschrijving in het resultaat geboekt. 

Men noemt afschrijvingen daarom ook wel eens ‘niet-kaskosten’: afschrijvingen zijn zuivere boekhoudkundige transacties en vormen een kost die in het boekjaar waarin ze geboekt is, geen effect heeft op je bankrekening.  

In ’t kort

Omdat afschrijvingskosten geen kasuitgave met zich meebrengen, veronderstelt men soms onterecht dat het geen échte kosten zijn.  

Door een investering bij aankoop (= het moment van de uitgave) niet meteen volledig als kost te boeken, maar deze op te nemen als actief op je balans en deze vervolgens af te schrijven, geven zowel de balans als het resultaat een getrouwer beeld van de financiële situatie van een onderneming.