Alarmbelprocedure: de vernieuwde versie

Inhoudsopgave:

• De alarmbelprocedure: Wat is het?

• Wanneer pas je de alarmbelbelprocedure toe?

• Nettoactief bij de alarmbelprocedure, een strikte verplichting

• Voorwaarden voor de alarmbelprocedure

• De alarmbelprocedure in de BV onder het nieuwe WVV (Eska Law)

• Welke procedure moet je volgen?

• Wat als je de alarmbelprocedure niet naleeft?

• Wat met aansprakelijk accountant?

• Conclusie

De alarmbelprocedure: Wat is het?

De alarmbelprocedure is een procedure dat in gang wordt gezet wanneer een NV, BV of CV in financiële moeilijkheden zit. Het bestuursorgaan stelt dit vast en dient maatregelen voor te stellen. De algemene vergadering wordt dan binnen de twee maanden bijeengeroepen om dit te bespreken.

Er dient wel een onderscheid gemaakt te worden tussen de oude vennootschapswetgeving en de nieuwe vennootschapswetgeving. Dit komt omdat in het nieuwe vennootschapsrecht kapitaalloze vennootschappen zoals de BV zijn ontstaan.

Wanneer pas je de alarmbelbelprocedure toe?

Oude wetgeving

De drempels waren onder de oude wetgeving hetzelfde voor de BVBA, NV en CVBA. Dit was namelijk wanneer het netto-actief van de vennootschap beneden de helft van het maatschappelijk kapitaal zakt, diende een procedure worden opgestart.

Dit geldt nog steeds voor de naamloze vennootschap maar is niet meer van toepassing voor de BV en CV.

Nieuwe wetboek van vennootschappen en verenigingen

In het nieuwe wetboek zijn er vennootschapsvormen die 'kapitaalloos' zijn. De term kapitaal is voor de BV en CV hierbij niet meer van toepassing. Er zijn daarom nieuwe drempels uiteengezet. Nu kan de alarmbelprocedure worden opgestart door middel van twee testen, namelijk de liquiditeitstest en de balanstest. De balanstest is van toepassing wanneer het netto-actief negatief dreigt te worden.

Wanneer daarentegen het bestuursorgaan vaststelt dat de continuïteit van de komende twaalf maanden in het gedrang komt. Dan spreken we van de liquiditeitstest. De bedoeling hiervan is dat de vennootschap in staat moet zijn om de schulden van de komende twaalf maanden te voldoen indien deze onmiddellijk worden opgeëist. Hiermee wordt dus gekeken naar de financiële positie van de vennootschap.

Netto-actief bij de alarmbelprocedure, een strikte verplichting?

We hebben het reeds gehad over het netto-actief en dat de raad van bestuur dient in te grijpen wanneer dit negatief dreigt te worden. Maar wat houdt het netto-actief juist in en wat betekent dit concreet voor een onderneming?

De commissie voor boekhoudkundige normen definieert het begrip in het wetboek van vennootschappen en verenigingen. Dit voor zowel vennootschappen met kapitaal als voor kapitaalloze vennootschappen. In het wetboek wordt dit als volgt omschreven:

'Het totaalbedrag van de activa, verminderd met de voorzieningen, de schulden en, behoudens in uitzonderlijke gevallen te vermelden en te motiveren in de toelichting bij de jaarrekening, de nog niet afgeschreven bedragen van de oprichtings- en uitbreidingskosten en de kosten voor onderzoek en ontwikkeling' (art.7:112, tweede lid NV; art.5:142, derde lid BV; art.6:115, derde lid CV)( Bron: IBR)

Eenvoudiger betekent dit dus het verschil tussen de bezittingen (de zogenaamde activa) en de schulden.

Vennootschappen met kapitaal

Netto actief kleiner dan 50% van het kapitaal

Het bestuursorgaan moet in dit geval de algemene vergadering bijeen roepen. Dit dient te gebeuren binnen de twee maanden. Er zal worden beslist over de continuïteit van de vennootschap en gepaste maatregelen worden genomen (art. 7:228 lid 1 WVV) .

Netto actief kleiner dan 25% van het kapitaal

Ook in dit geval moet de algemene vergadering binnen de twee maanden worden bijeengeroepen.

In dit geval kan de algemene vergadering de ontbinding van de vennootschap goedkeuren met slechts 1/4 van de uitgebrachte stemmen (art. 7:228 lid 4 WVV).

Netto actief kleiner dan het kapitaal

Dit is een extreem geval. In dit geval is het mogelijk voor elke belanghebbende om de ontbinding van de vennootschap voor de rechtbank te vorderen (art. 7:229 WVV). De rechtbank kan evenwel een termijn toestaan om de toestand te normaliseren.

Kapitaalloze vennootschap

Wanneer het bestuursorgaan vaststelt dat het netto actief:

• Reeds negatief is

• Negatief dreigt te worden

• De liquiditeitspositie van de komende twaalf maanden in het gedrang komt

In deze gevallen moet de algemene vergadering binnen de twee maanden worden bijeengeroepen om beslissingen te nemen over de continuïteit van de vennootschap. Ook in dit geval moet een bijzonder verslag worden opgemaakt waarin de maatregelen toegelicht staan om de continuïteit van de vennootschap te waarborgen.

Kan het bestuursorgaan aansprakelijk worden gesteld?

Zoals reeds vermeld dient de algemene vergadering twee maanden na de datum waarop de verslechterde toestand werd vastgesteld of had vastgesteld moeten worden volgens statutaire bepalingen of wettelijke bepalingen. Maar wat als blijkt dat de alarmbelprocedure vroeger moest worden toegepast? Hierbij wordt dan vermoed dat de schade die derden hebben geleden een gevolg is van het laattijdig bijeenroepen van de algemene vergadering. In dit geval is het mogelijk dat het bestuursorgaan aansprakelijk wordt gesteld tenzij tegenbewijs wordt geleverd.

Waarderingsregels in continuïteit of discontinuïteit?

De commissie van boekhoudkundige normen is van mening dat de alarmbelprocedure niet voldoende is om als vennootschap een perspectief in discontinuïteit toe te passen. Indien er echter wordt vastgesteld dat de continuïteit van de vennootschap in het gedrang komt en er geen toekomstperspectief meer is, moeten de waarderingsregels worden aangepast. Artikel 3:6, § 2 Koninklijk Besluit, WVV vermeldt:

• Oprichtingskosten volledig afschrijven

• Aanvullende afschrijvingen en waardeverminderingen om vaste en vlottende activa terug te brengen tot de vermoedelijke realisatiewaarde

• Voorziening aanleggen voor de kosten die verband houden met de beëindiging van de activiteit van de vennootschap.

Het is dus belangrijk om de liquiditeitspositie van de onderneming telkens te beoordelen.

Voorwaarden voor de alarmbelprocedure

De voorwaarden voor de toepassing van de alarmbelprocedure verschilt naargelang de vennootschapsvorm, betreft dit een CV, BV of NV.

CV en BV

In artikel 5:153 WVV staan de voorwaarden voor een BV en in artikel 6:119 WVV voor een CV. Laten we dit nu nader bekijken.

Bij de CV en BV dient de alarmbelprocedure moeten worden toegepast wanneer deze gevallen zich voordoen:

Het nettoactief negatief is geworden of dreigt te worden

Dit kan worden afgeleid worden vanuit de boekhouding. We hebben reeds besproken wat het nettoactief inhoudt. Wanneer de schulden en de voorzieningen de activa (dreigen te) overstijgen dient de alarmbelprocedure nageleefd te worden. Hierbij zit echter wel een subjectief kantje aan. Wanneer dreigt immers het 'eigen vermogen' negatief te worden volgens het bestuur? Hiervoor is een voorzichtige inschatting noodzakelijk. Hieronder wordt een onderscheid gemaakt tussen de verschillende vennootschapsvormen.

Liquiditeitspositie komt in het gedrang

De liquiditeitspositie komt in het gedrang wanneer dat het bestuursorgaan vaststelt, de twaalf volgende maanden niet meer in staat is om aan haar financiële verplichtingen te voldoen naarmate deze opeisbaar worden in het jaar. Dit volgens de te verwachten ontwikkelingen.

Deze voorwaarde laat nog meer ruimte voor interpretatie door het bestuursorgaan. Het bestuursorgaan dient dus een zo realistisch mogelijke budgetanalyse te doen van de twaalf volgende maanden. Er dient dus toekomstgericht worden gekeken. Deze voorwaarde werd ingevoerd in het nieuwe wetboek van vennootschappen en verenigingen. Er is hierbij ook een aansprakelijkheid verbonden bij niet naleving van de alarmbelprocedure in een BV.

NV

Laten we nu een kijkje nemen naar de NV. In deze vennootschapsvorm is een minimumkapitaal nog vereist. In dit geval geldt:

Het netto-actief mag niet minder bedragen dan de helft van het maatschappelijk kapitaal in een NV. Wat het netto-actief inhoudt is reeds besproken.

Het maatschappelijk kapitaal is het geplaatst kapitaal zoals staat op de balans (passiva zijde) van de vennootschap.

De alarmbelprocedure in de BV onder het nieuwe WVV

In het nieuwe wetboek hebben de bestuurders een grotere verantwoordelijk gekregen omtrent de naleving van de alarmbelprocedure. We hebben reeds de twee mogelijke financiële knipperlichten besproken voor wanneer de alarmbelprocedure dient geactiveerd te worden.

Wanneer de algemene vergadering bijeen wordt geroepen dienen de bestuurders mee te geven of ze de ontbinding van de vennootschap wensen of de continuïteit van de vennootschap willen waarborgen.

Wanneer er wordt besloten om de continuïteit te waarborgen dient het bestuur mee te geven welke herstelmaatregelen er gaan worden uitgevoerd. Dit moet worden uiteengezet in een bijzonder verslag. Uit dit kan er dus worden afgeleid dat het bestuur een grote verantwoordelijkheid heeft om de continuïteit te garanderen. Er moet snel en concreet gehandeld worden om de continuïteit te vrijwaren.

Welke procedure dien je te volgen?

Het is van belang voor de bestuurders dat de juiste procedure wordt gehanteerd en gevolgd. De verplichtingen ontstaan pas zodra men merkt dat één van de financiële knipperlichten van toepassing is. Dit merkt men meestal op bij de opmaak van de jaarrekening of bij tussentijdse rapporteringen.

Na het toepassen van de alarmbelprocedure dien je gedurende 12 maanden na het bijeenroepen van de algemene vergadering, deze niet meer samen te roepen om dezelfde reden. Na deze 12 maanden dient het bestuur de alarmbelprocedure opnieuw wel opnieuw toe te passen. Men heeft dus een jaarlijkse verplichting om de alarmbelprocedure na te leven. Dit was hiervoor niet het geval.

Wat moet het bestuursorgaan doen?

Het bestuursorgaan dient ofwel maatregelen voor te stellen of de ontbinding van de vennootschap voorstellen aan de algemene vergadering. Wanneer er wordt besloten om maatregelen te nemen en dus niet voor de ontbinding moet het door de bestuursorgaan voorgestelde maatregelen in een bijzonder verslag aan de algemene vergadering worden toegelicht.

Wat als je de alarmbelprocedure niet naleeft?

Bij niet naleving van bovenstaande procedure door de bestuurders, kan het zijn dat ze aansprakelijk worden gesteld voor de schade die derden hebben geleden behoudens tegenbewijs.

De bestuurders dienen dus steeds alert te zijn en financiële moeilijkheden zo snel mogelijk te detecteren.

Wat met aansprakelijkheid van de accountant?

Een vraag die ook wordt gesteld is: Kan de accountant ook aansprakelijk worden gesteld indien de alarmbelprocedure niet geactiveerd wordt? Met andere woorden dient de accountant de bestuurder te waarschuwen indien de alarmbelprocedure geactiveerd moet worden?

Deze vraag kan niet simpel worden beantwoord. De accountant voert de boekhouding van de desbetreffende vennootschap en niet van de bestuurders zelf. De accountant is verbonden tot de boekhouding van de vennootschap en heeft dusdanig geen contract met de bestuurders persoonlijk. Het is immers wel het bestuursorgaan om de verplichtingen in verband met alarmbelprocedure te voldoen. De alarmbelprocedure verschillen naargelang de vennootschapsvorm. Hiermee dient ook rekening gehouden te worden.

Je kan ook van mening zijn dat de accountant een buitencontractuele aansprakelijkheid kan hebben. Een accountant beseft immers goed wanneer de alarmbelprocedure geactiveerd dient te worden. Sommigen zijn van mening dat het algemene zorgvuldigheidsprincipe van toepassing kan zijn. Dit is de zorgvuldigheid die je van iedereen kan verwachten en dus van de accountant.

In de praktijk is het bestuursorgaan meestal voldoende ingelicht over de financiële moeilijkheden of financiële situatie van de vennootschap. Het is dus moeilijk om onwetendheid als argument te gebruiken. Ze dienen dus op de hoogte te zijn wanneer overeenstemmende feiten de continuïteit van de vennootschap negatief kunnen beïnvloeden en in het gedrang brengen.

Conclusie

Wanneer de continuïteit van de vennootschap in het gedrang komt en zij moeilijkheden ondervindt om haar economische activiteit verder te zetten, dienen we te kijken naar de alarmbelprocedure. Het bestuursorgaan dient de algemene vergadering bijeen te roepen en te beslissen over de toekomst van de vennootschap. De financiële situatie dient steeds nauwlettend in het oog moeten worden gehouden. Altijd alert zijn wanneer de financiële toestand van een vennootschap verslechtert. Dit komt voor wanneer de vennootschap de volgende maanden haar schulden niet kan betalen.