Business plan: alles wat je moet weten van A tot Z
Oct 17, 2022 . 10 min leestijd
Heb je een geweldig idee en wil je een eigen zaak opstarten? Super! Alleen, het idee hebben is een ding; het effectief uitvoeren is nog iets anders. Het opmaken van een business plan kan je hierbij helpen. Onderstaand artikel vertelt je alles wat je moet weten over het schrijven van een business plan.
Wat is een business plan?
Een business plan, ook wel bedrijfsplan of ondernemingsplan genoemd, is een strategisch plan van aanpak voor je onderneming. Een goed ondernemingsplan beschrijft de activiteit, de markt waarin je actief wenst te zijn, de manier waarop je je activiteiten wilt realiseren en de haalbaarheid daarvan, je positie tegenover concurrentie, en mogelijke obstakels.
Waarom een business plan schrijven?
Dromen is leuk, maar om de slaagkansen van je zaak te verhogen, is het aangewezen om ook een plan op te stellen met duidelijke doelstellingen en actiepunten.
En ondernemingsplan opstellen helpt je bij het nadenken over wat je wilt verwezenlijken met je zaak. Wat is de toegevoegde waarde van je producten of diensten? In welke markt wil je actief zijn? Hoe zit het met de verwachte inkomsten en kosten? Dit zijn vragen waar elke zelfstandige die gaat ondernemen over moet nadenken en op tijd en stond ook opnieuw moet evalueren.
Een ondernemingsplan is met andere woorden niet zomaar een verplicht nummertje dat nadien in de kast verdwijnt. Je ondernemingsplan is iets dat mee groeit met je bedrijf en waar je op tijd en stond naar gaat teruggrijpen om belangrijke beslissingen te nemen of om te evalueren of alles verloopt zoals voorzien. Loopt niet alles zoals je gepland had? Dan is je ondernemingsplan het ideale document om te onderzoeken waarom het fout liep en hoe je je kan aanpassen om een nieuwe weg in te slaan.
Voor wie is een business plan bedoelt?
Een business plan is in de eerste plaats een intern beheersinstrument. Bij het schrijven van een ondernemingsplan word je verplicht om je droom in concrete doelen te gieten. Je ontwikkelt een visie en een missie en je denkt na hoe je dit wilt uitdragen naar de buitenwereld. Eens gestart, kan een goed ondernemingsplan als een stappenplan gevolgd worden en biedt het een houvast voor belangrijke beslissingen.
Daarnaast kan een ondernemingsplan natuurlijk ook extern gebruikt worden. Meer nog, potentiële partners en investeerders verwachten een sterk ondernemingsplan voor ze beslissen om met jou in zee te gaan. Een haalbaar businessmodel geeft financierders namelijk vertrouwen dat je weet waar je mee bezig bent. Een ondernemingsplan is dus ook een uithangbord naar andere partijen toe.
Wat staat inhoudelijk in een business plan?
Hoewel er voor een business plan geen vaste structuur bestaat, zijn er wel enkele onderdelen die steeds terugkeren.
Inleiding
Een goed businessplan begint met een korte inleiding. In de inleiding wordt kort beschreven wat de lezer allemaal kan verwachten in het onderliggend ondernemingsplan en wat het doel van het document is. Geef hierbij een korte voorstelling van jezelf en eventuele partners, je zaak en je motivatie.
Samenvatting
Niet iedereen heeft tijd (of zin) om een uitgebreid ondernemingsplan door te lezen. Een korte en bondige samenvatting van de belangrijkste punten is dan ideaal om mensen met weinig tijd te overtuigen van je onderneming.
Historiek
Het uitschrijven van de historiek van je onderneming is natuurlijk alleen maar van belang als er effectief een historiek bestaat. Starters kunnen dit onderdeel overslaan.
Het belang van een historiek is om de vraag "wat heeft deze onderneming al verwezenlijkt" te beantwoorden. Voor investeerders is dit interessant omdat ze zo beter kunnen inschatten wat voor tegenslagen je onderneming al heeft overwonnen en wat voor succesverhalen je te vertellen hebt. Met andere woorden: de historiek is de cv van je zaak.
Doelstellingen
Een belangrijk element van je ondernemingsplan zijn het vastleggen van een bedrijfsmissie en een toekomstvisie.
Een bedrijfsmissie beantwoordt de waarom, wat, en wie vragen van een onderneming. Waarom heb ik deze onderneming opgericht? Aan welke behoeften beantwoorden mijn producten of diensten? Wie zijn mijn klanten? Een onderdeel van de missie zijn ook het opstellen van de waarden van je bedrijf.
De toekomstvisie wordt best opgesplitst in kortetermijndoelstellingen en langetermijndoelstellingen. Maak je doelstellingen SMART: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden.
Als je al strategieën hebt om deze doelstellingen te verwezenlijken, dan is dit ook de plek om deze te vermelden. Wees realistisch, maar een beetje ambitie kan ook geen kwaad.
Beschrijving product of dienst
Een volgende stap in het opstellen van een ondernemingsplan is een duidelijke omschrijving van je activiteiten. Ga je iets produceren of bied je diensten aan? Op welk probleem biedt je product of dienst een antwoord? Waarom gaan klanten voor jouw producten of diensten kiezen?
De beschrijving moet zo gedetailleerd mogelijk zijn. Hier beschrijf je bijvoorbeeld ook het productieproces van je product of hoe de dienstverlening aan klanten zal gebeuren. Denk ook aan belangrijke technologische vooruitgang en wat de levenscyclus van je product is. Vermeld ten slotte ook eventuele patenten die nodig zijn.
Management, organisatie en personeel
In dit onderdeel beschrijf je niet enkel de huidige situatie met betrekking tot management, organisatie en personeel, maar ook je langetermijndoelstellingen. Wat voor soort ontwikkeling wens je te zien op vlak van personeel? Wens je eventuele partners binnen te halen binnen een bepaalde termijn?
Kadert het ondernemingsplan in een uitbreiding van een bestaand bedrijf of richt je een vennootschap op met meerdere vennoten, dan beschrijf je hier wat de managementstructuur is en hoe de organisatie in elkaar zit.
Marktanalyse en marketingstrategie
Marktanalyse
In een marktanalyse ga je na wie je klanten, je leveranciers, je concurrenten, de omgevingsfactoren en je concurrentiekracht zijn. Je geeft duidelijke omschrijvingen van je doelmarkt, de marktgrootte in je doelmarkt, en het marktaandeel dat je denkt realistisch te veroveren.
De detailgraad van de marktanalyse hangt af van je plannen. Ga je grote investeringen nodig hebben voor je van start kan gaan? Dan zoek je best tot in de puntjes uit hoe de markt in elkaar zit en hoe jouw product of dienst daar in past. Vragen die zeker beantwoord moeten worden zijn:
-
Wie zijn je klanten (demografische kenmerken)?
-
Waar zijn mijn klanten gevestigd (geografische kenmerken)?
-
Wat zijn de behoeften van deze klanten?
-
Wie zijn mijn concurrenten?
-
Wat kan ik aanbieden dat mijn concurrentie niet doen?
-
Waarom kiezen klanten voor de concurrentie?
-
Is mijn marktsegment verzadigd of groeit het verder?
-
Zijn er externe factoren (wet- en regelgeving) die invloed hebben op mijn markt?
Bonustip: het opmaken van een user persona kan erg inzichtelijk zijn in het beter begrijpen van je doelgroep. Een user persona is een fictieve persoon die jij als je ideale klant voorstelt. Probeer je user persona echt in te kleden: geef hem of haar een naam, een afbeelding en persoonskenmerken zoals leeftijd, woonplaats, burgerlijke staat, hobby's en carrière.
SWOT-analyse
In een ondernemingsplan is het ook aangewezen om en SWOT-analyse uit te voeren. SWOT staat voor Strengths, Weaknesses, Opportunities, en Threaths. In het Nederlands vertaalt dit zich naar Sterktes, Zwaktes, Kansen, en Bedreigingen. De elementen van een SWOT-analyse zijn gebaseerd op positieve en negatieve factoren en, of deze factoren zich intern of extern afspelen. Sterke en zwakke punten spelen zich intern af terwijl kansen en bedreiging zich extern situeren.
Een SWOT-analyse is gebaseerd op de markt waarin je wenst te ondernemen. Het is dan ook logisch dat je eerst een marktanalyse uitvoert voor dat je aan de SWOT-analyse begint.
Marketingstrategie
Een marketingplan legt vast hoe en met welke middelen je je doelgroep gaat aanspreken. Het is dus een stappenplan voor hoe je je product of dienst gaat verkopen.
In een marketingplan worden ook de 5 p's afgestemd op elkaar. Deze afstemming gebeurt op basis van de marktanalyse die je eerder hebt uitgevoerd. De 5 p's staan voor product, prijs, plaats, promotie en personeel.
Marketing is een dynamisch gegeven. Sociale media evolueren razendsnel en het zal dan ook nodig zijn om je marketingplan regelmatig te evalueren en eventueel bij te stellen.
Financieel plan
Een financieel plan is een belangrijk onderdeel van een ondernemingsplan. Het is bovendien verplicht voor bepaalde vennootschappen, namelijk de nv, bv en cv. Een financieel plan bekijkt de financiële haalbaarheid van je eigen bedrijf. Vergeet bij het opmaken van een financieel plan ook zeker niet je boekhouder te betrekken.
Het financiële plan bestaat verplicht uit de volgende elementen:
-
beschrijving toekomstige activiteiten;
-
overzicht financieringsbronnen;
-
Openingsbalans;
-
geprojecteerde balansen en resultatenrekeningen na 12 en 24 maanden;
-
kasstroomplan of cashflowberekening;
-
verklaring rond schattingsmethode van verwachte inkomsten en vaste kosten.
Een uitgebreide handleiding voor het opstellen van een financieel plan vind je hier.
Hoe maak je een business plan?
Voor je kan beginnen met het schrijven van je businessplan, moet je natuurlijk wel eerst een goed idee hebben van wat je nu wilt bereiken met je eigen zaak. Het Business Model Canvas, ontworpen door Alexander Osterwalden, is een creatieve methode om te brainstormen over deze zaken. Het is gebaseerd op de vier hoofdgebieden klanten, aanbod, infrastructuur en financiële levensvatbaarheid en wordt praktisch uitgevoerd op een groot blad papier met post-its.
Wie kan je helpen bij het schrijven van je business plan?
Er zijn verschillende leidraden beschikbaar voor het maken van een business plan. Het Agentschap innoveren en ondernemen heeft verschillende brochures, gidsen en templates om mee aan de slag te gaan. Ook UNIZO biedt een handige template aan.
Neem voldoende tijd om te sparren over je plannen met personen met expertise, bijvoorbeeld je boekhouder of bank voor de financiële kant, potentiële leveranciers over hun ervaring in de sector, of een businesscoach.
Business plan voorbeeld
UNIZO heeft een tool ontwikkelt die je helemaal meeneemt door alle belangrijke elementen van een ondernemingsplan. De tool is volledig gratis. Het enige dat je moet doen is je registreren. Je vindt de tool hier terug.
Heb je wel een businessplan nodig?
Ja, een onderneming heeft altijd een businessplan nodig. Let op: nodig is niet hetzelfde als verplicht.
Met nodig wordt bedoeld dat het gewoon common sense is dat elke zelfstandige die een eigen zaak wilt oprichten hier goed over nadenkt en zijn plannen uitschrijft in een businessplan.
Een businessplan opstellen is echter niet verplicht. Wel is het opstellen van een financieel plan verplicht voor bepaalde vennootschappen, namelijk de nv, bv en cv.
Wat na het business plan?
Als startende ondernemer is de kans groot dat je vol enthousiasme een business plan opstelt. De kans is ook groot dat het daarna in de kast verdwijnt. Zonde van de tijd en moeite die je daar hebt ingestoken, toch?
Een ondernemingsplan is niet alleen maar bij het opstarten van een bedrijf, het heeft ook waarde bij de verdere ontwikkeling van je zaak. Zie het als een gps die mooi de weg uitstippelt naar waar je wenst te gaan. Wees je wel bewust dat een gps af en toe een update nodig heeft. Soms worden er nieuwe, betere wegen aangelegd of kan het al eens gebeuren dat er ergens werken aan de gang zijn. Bekijk je ondernemingsplan niet als iets definitief, maar iets dat leeft en af en toe bijsturing nodig heeft.
Heb je net enkele tegenslagen moeten verwerken en ben je het vertrouwen kwijtgeraakt? Een goed ondernemingsplan kan het enthousiasme in je onderneming terug aanwakkeren, dus grijp in zulke situaties even terug naar het begin en herinner die spannende momenten.
Conclusie
Een ondernemingsplan is een strategisch plan van aanpak voor je bedrijf. Het wordt aangeraden dat elke ondernemer zo'n plan opmaakt, of je nu een vennootschap of eenmanszak wilt oprichten. Het doel van een ondernemingsplan is om goed na te denken over de producten of diensten die je wilt aanbieden en de marktcondities waarin je dat wenst te doen. De belangrijkste onderdelen van een ondernemingsplan zijn een goede marktanalyse met SWOT-analyse en een financieel plan. Laat je bij het schrijven van een ondernemingsplan ook bijstaan door professionals zoals je boekhouder of een ondernemingscoach.
1053 views
