De eenmanszaak: een ideaal startpunt voor zelfstandigen
Sep 26, 2022 . 11 min leestijd
Dus je wilt ondernemen en een eenmanszaak oprichten? In dit artikel bespreken we waarom je zou moeten kiezen voor een eenmanszaak, wat de voor- en nadelen zijn en hoe je dat concreet aanpakt.
Inhoudsopgave:
Wat is een eenmanszaak?
Een eenmanszaak is een van de twee manieren waarop je een eigen zaak kunt oprichten. Zoals de naam het al zegt, bestaat je zaak dan uit één natuurlijk persoon: jezelf. Een eenmanszaak is dus geen aparte rechtspersoon, zoals bij een vennootschap.
Wat is een eenmanszaak dan wel? Een manier om een economische activiteit uit te voeren als zelfstandige waarbij je in alle opzichten verantwoordelijk bent voor je onderneming.
Eenmanszaak of vennootschap? Wat is het verschil?
Wanneer je een zelfstandige, commerciële activiteit wilt uitvoeren en een eigen zaak wilt oprichten, dan kan dat op twee manieren: via eenmanszaak of via een vennootschap.
Een eenmanszaak en een vennootschap zijn twee verschillende ondernemingsvormen. Een eenmanszaak is voor starters de eenvoudigste ondernemingsvorm om mee te beginnen en dat heeft te maken met de verschillen in administratie en fiscaliteit. De oprichting hiervan is namelijk een stuk eenvoudiger en goedkoper dan de oprichting van een vennootschap.
Een vennootschap daarentegen is een aparte rechtspersoonlijkheid met een aparte fiscale aangifte. Het heeft met andere woorden zijn eigen rechten en plichten en een vermogen dat gescheiden is van de betrokken vennoten. Dit betekent dat de eigenaar van een vennootschap ook een beperkte aansprakelijkheid heeft (in geval van een bv, cv of nv), in tegenstelling tot een eenmanszaak. Je persoonlijk vermogen is zo, in de meeste gevallen, beschermd bij een vennootschap, wat interessant kan zijn voor ondernemers die grote investeringen plannen voor de oprichting van hun zaak. En vaker overwogen voor wie meteen met meerdere vennoten opstart.
De winst van een vennootschap wordt belast via de vennootschapsbelasting aan 20-25%, waar die van de eenmanszaak wordt belast in de personenbelasting.
Of je nu voor een eenmanszaak of vennootschap kiest, hangt af van je persoonlijke situatie. Aan startende ondernemers wordt meestal aangeraden om te beginnen met een eenmanszaak. Wanneer het fiscaal interessanter wordt, kan overgeschakeld worden naar een vennootschap. Er bestaan ook verschillende vennootschapsvormen, maar de meest voorkomende ondernemingsvorm is een besloten vennootschap.
Eenmanszaak of vennootschap: wat zijn de voor- en nadelen?
Ondernemen onder de vorm van een eenmanszaak of een vennootschap heeft zowel voor- als nadelen die sterk afhankelijk zijn van je situatie. Het is dan ook best om voldoende tijd te steken in deze beslissing en hulp in te roepen van een professional. Je boekhouder zal bijvoorbeeld een financiële afweging kunnen maken wat voor jou de interessantste optie is. Hieronder volgt alvast een overzicht met de belangrijkste voor- en nadelen van een eenmanszaak en een vennootschap.
Eenmanszaak: voor- en nadelen
Het voornaamste voordeel van een eenmanszaak is dat deze eenvoudig en goedkoop op te richten is. Je hebt namelijk geen startkapitaal nodig, je moet niet langs de notaris en er zijn slechts beperkte boekhoudkundige verplichtingen. Zolang de omzet van een eenmanszaak namelijk onder 500.000 euro exclusief btw ligt, mag je een enkelvoudige boekhouding voeren. Ook zijn er slechts beperkte administratieve verplichtingen; je moet namelijk geen financieel plan voorleggen. Ten slotte liggen alle beslissingen, en daarbij ook alle inkomsten, bij een persoon: jij. Er zijn dus geen andere vennoten.
Dat wil natuurlijk niet zeggen dat een eenmanszaak geen nadelen heeft. Het belangrijkste nadeel is dat er geen onderscheid gemaakt wordt tussen privévermogen en het vermogen van je zaak. Dit betekent dat bij eventuele schulden er ook aanspraak gemaakt kan worden op je privévermogen, wat serieuze financiële risico's inhoudt. Een tweede nadeel is dat de belastingaangifte als persoonlijke inkomsten van een natuurlijk persoon worden beschouwd en dus volgens de personenbelasting verloopt, wat vanaf een bepaalde winst duurder zal zijn dan de vennootschapsbelasting.
Vennootschap: voor- en nadelen
De belangrijkste voordelen van een vennootschap zijn hetzelfde als de nadelen van de eenmanszaak. Bij een vennootschap is er wel een duidelijke scheiding tussen privévermogen en het vermogen van je zaak, waardoor de financiële risico's flink beperkt worden. Juridisch gezien is een vennootschap namelijk een aparte rechtspersoon en heeft het een beperkte aansprakelijkheid. De zaakvoerder is dus niet persoonlijk aansprakelijk voor de activiteiten (of eventuele schuldeisers) van zijn of haar vennootschap. Al dient hier wel de opmerking gemaakt te worden dat dit afhankelijk is van het type vennootschap. Ook wordt de winst van een vennootschap belast onder de vennootschapsbelasting in plaats van onder de personenbelasting.
De belangrijkste nadelen van een vennootschap zijn dan weer hogere kosten bij de oprichting omdat je onder andere langs de notaris moet, een wettelijke verplichting van een financieel plan hebt en er zijn meer boekhoudkundige en administratieve verplichtingen (lees: hogere factuur van je accountant). Afhankelijk van de gekozen vennootschapsvorm moet er mogelijk ook een startkapitaal ingebracht worden. Daarbij is de stopzetting van een vennootschap veel complexer dan de stopzetting van een eenmanszaak. Denk dus eerst goed na voor je als starter een vennootschap opricht.
Een eenmanszaak starten, zo doe je dat!
Je wilt een eigen zaak beginnen en na overleg met je boekhouder is het duidelijk dat een eenmanszaak voor jou de beste optie is. Leuk, maar hoe doe je dat nu precies, een eenmanszaak oprichten?
Eenmanszaak rechtsvorm kiezen
De eerste keuze die je moet maken is welke bedrijfsvorm je onderneming krijgt: een eenmanszaak of een vennootschap? Eens je gekozen hebt voor een eenmanszaak volgt er nog een keuze: spring je direct in het onbekende als zelfstandige in hoofdberoep of begin je voorzichtig in bijberoep? Beide opties zijn mogelijk, en elk heeft zo zijn voor- en nadelen.
Meteen starten als zelfstandige in hoofdberoep is een grote sprong. Je geeft de zekerheid van een vast inkomen op en moet waarschijnlijk gaandeweg nog heel wat leren. Je hebt echter wel de tijd en energie om er volledig voor te gaan. Wanneer je start als zelfstandige in bijberoep is dat niet altijd het geval, omdat je bijberoep voor- en na je "normale" job komt. Het vraagt best wat toewijding en discipline om op deze manier je zelfstandige activiteit op te starten.
Een ondernemingsnummer aanvragen
De eerste administratieve verplichting waaraan je moet voldoen is het aanvragen van een ondernemingsnummer. Dit doe je door een erkend ondernemingsloket (Acerta, Xerius, Securex, Partena, Liantis...) te kiezen dat jou vervolgens inschrijft in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). Eens de inschrijving in de KBO uitgevoerd is, ontvang je je ondernemingsnummer. Dit is een uniek nummer dat bestaat uit tien cijfers en dezelfde cijfercombinatie heeft als je btw-nummer.
Aan het ondernemersloket dien je ook enkele documenten voor te leggen voordat deze kan overgaan tot de inschrijving, namelijk:
-
je identiteitskaart
-
je zakelijke bankrekeningnummer
-
eventuele nodige vergunningen
Je laten inschrijven in de KBO door een erkend ondernemingsloket kost €92,50. Latere wijzigingen zoals bijvoorbeeld een adreswijziging of nieuwe vestigingen kosten opnieuw €92,50 per keer.
Een zichtrekening openen
Zoals hierboven al vermeld heb je ook een zakelijk rekeningnummer nodig. Technisch gezien kun je bij een eenmanszaak ook je persoonlijke zichtrekening gebruiken, maar dat wordt ten strengste afgeraden omdat het zeer moeilijk zal zijn om privé- en zakelijke uitgaven uit elkaar te houden.
Een zakelijke zichtrekening openen gebeurt exact hetzelfde als een persoonlijke zichtrekening openen: je gaat naar een bank en vraagt om een rekening te openen. Dit hoeft niet per se dezelfde bank te zijn van je privérekening.
De keuze van bij welke bank je dit wenst te doen hangt van verschillende factoren af: de aangeboden services, de kosten voor deze services, de rente en simpelweg of je je goed voelt bij een bepaalde bank of kantoor.
Je btw-nummer registreren
Is je onderneming btw-plichtig? Dan moet je ook je btw-nummer registeren bij de Algemene Administratie van de Fiscaliteit.
De termen ondernemingsnummer en btw-nummer worden vaak door elkaar gebruikt, maar technisch gezien is er wel degelijk een verschil tussen deze beide. Iedere onderneming heeft een ondernemingsnummer nodig, maar niet elke onderneming is btw-plichtig en daarom heeft niet elke onderneming een btw-nummer nodig. Je btw-nummer is een combinatie van je numerieke ondernemingsnummer met daarvoor de letters BTW BE.
Je btw-nummer registeren is erg eenvoudig: je kunt dit zelf en gratis online doen via deze link. Laat je het liever aan professionals over? Dan kun je dit ook, tegen betaling, vragen aan een erkend ondernemingsloket.
Aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds
Elke persoon die een zelfstandige activiteit uitvoert, is verplicht zich aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Waarom? Om zo je sociale bijdragen te betalen en sociale rechten op te bouwen.
Hoeveel kost het oprichten van een eenmanszaak?
Zoals eerder al vermeld kost het oprichten van een eenmanszaak minder dan een vennootschap. Dat wil echter niet zeggen dat het gratis is; ook hier betaal je oprichtingskosten zoals de inschrijving in het KBO (€92,50) en het activeren van je btw-nummer (gratis of afhankelijk van de aanbieder, ongeveer €58,- tot €68,-). Ook dien je je als zelfstandige aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Elk verzekeringsfonds heeft hierbij zijn eigen tarieven.
Afhankelijk van je activiteiten kunnen er natuurlijk nog andere oprichtingskosten zijn, zoals het halen van een verplicht diploma, het aanvragen van vergunningen of het aankopen van beroepsmateriaal.
Eenmanszaak en sociale bijdragen
Als zelfstandige met eenmanszaak betaal je, net zoals een werknemer in loondienst, sociale bijdragen. Het verschil is dat een zelfstandige hier zelf verantwoordelijk voor is. Je doet dit door je aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds.
Waarom moet je als zelfstandige sociale bijdragen betalen? De bijdrage zorgt ervoor dat je als zelfstandige sociale rechten zoals ziekteverzekering en pensioen opbouwt. Het verschil met een werknemer is dat dit al automatisch van zijn of haar loon wordt afgehouden.
Je kan als zaakvoerder de sociale bijdrage wel in mindering brengen bij je belastingen.
Eenmanszaak en belastingen: hoe zit dat?
De winsten van een eenmanszaak worden belast via de persoonsbelasting. De exacte personenbelasting hangt af van verschillende factoren, bijvoorbeeld burgerlijke stand, personen ten laste en of je partner al dan niet werkt. Bovendien bestaat de personenbelasting uit een progressief tarief. Een progressief tarief betekent dat de belasting niet een vast percentage is, maar bestaat uit verschillende inkomstenschijven met elk zijn belastingpercentage.
In 2022 zijn de tarieven en inkomstenschijven voor personenbelasting als volgt:
-
25% voor inkomstenschijf €0,01 tot €13.870,-
-
40% voor inkomstenschijf €13.870,- tot €24.480,-
-
45% voor inkomstenschijf €24.480,- tot €42.370,-
-
50% voor inkomstenschijf boven €42.370,-
Omdat het invullen van de personenbelasting voor een gewone werknemer al moeilijk genoeg zijn, schakel je best de hulp van een accountant in voor het invullen van je belastingen als zaakvoerder.
Progressieve personenbelastingen kunnen al snel een grote hap nemen uit de inkomsten van je onderneming. De vennootschapsbelasting is 20% of 25%, maar na het betalen van die belastigen is het geld nog niet van jou. Ook bij het uitkeren van je winst, wordt er opnieuw een belasting geheven. Vennootschappen zijn complexer, maar er is wel meer mogelijk op fiscaal vlak zodat je je totale belastingdruk kan beperken tot zo'n 35% vooraleer het geld privé beschikbaar is.
Overstappen van een eenmanszaak naar een vennootschap
De kans bestaat dat als de zaken goed gaat, je op een gegeven moment begint na te denken om je onderneming om te vormen naar een vennootschap. Nadenken is goed, maar in de praktijk zit je samen met je accountant om te kijken wanneer het financieel zinvol is om van ondernemingsvorm te veranderen.
In eerste instantie is deze beslissing vaak gebaseerd op belastingen: als eenmanszaak word je namelijk via je personenbelasting belast, terwijl dat bij een vennootschap via de vennootschapsbelasting verloopt. Ook de aansprakelijkheid van je onderneming speelt een rol. Bij de meeste vennootschapsvormen ben je als natuurlijk persoon namelijk niet aansprakelijk en beter beschermt tegen schuldeisers en schulden.
Vergeet bij deze beslissing ook niet om naar de eventuele nadelen te kijken. Bij sommige vennootschapsvormen is het namelijk verplicht om voldoende startkapitaal in te brengen bij de oprichting van je onderneming. De boekhouding op zich wordt mogelijk ook ingewikkelder als je niet meer voldoet aan de vereisten voor een enkelvoudige boekhouding.
Conclusie
Een eenmanszaak is een van de twee ondernemingsvormen waarin je als zelfstandige aan de slag kunt gaan. Zowel een eenmanszaak als een vennootschap hebben voor- en nadelen die voor elke situatie specifiek zijn. Voor starters wordt in de eerste plaats aangeraden om te beginnen met een eenmanszaak, al is dit een beslissing die je best samen met je accountant maakt op basis van de boekhouding van je onderneming.
1666 views
