Financieel plan opstellen: stappenplan én voorbeeld

Je wil binnenkort je eigen bedrijf starten maar hebt nog nood aan bijkomende financiering? Of je gekozen vennootschapsvorm verplicht een financieel plan voor te leggen? In dit artikel gaan we dieper in op wat een financieel plan precies is en hoe jij een financieel plan kan opstellen voor jouw bedrijf.

Wat is een financieel plan?

Een financieel plan is een onderdeel van het algemeen businessplan, met name het luik dat over geld gaat. Anders verwoord ga je vaak naar de bank of potentiële investeerders moeten stappen met een overzicht van de activiteiten die je wenst uit te voeren, waar je precies actief wilt zijn, en over welke tijdspanne je dit zult doen.

De bank of potentiële investeerders zullen dan willen weten of je voldoende geld zult genereren om een lening terug te kunnen betalen. Er wordt dan gekeken naar je geschatte inkomsten en uitgaven, bestaande uit de vaste kosten en de variabele kosten. Dit alles geeft je dan een inzicht in de geschatte winst. Kortom, de financiële cijfers en laat nu juist dit onderdeel zijn van het financieel plan.

Een goed financieel plan bestaat niet enkel uit cijfers, maar hierin wordt ook de voorgenomen bedrijvigheid beschreven met informatie over de concurrentie, de nodige materiële en menselijke middelen, de relevante regelgevingen en de beschrijving van de te halen doelstellingen. De cijfers zijn dus de kern maar de achtergrondinformatie is zeker even belangrijk.

Wie moet een financieel plan opstellen? Is het verplicht?

In feite is het opstellen van een financieel plan voor iedereen die een business start nuttig omdat het mooi weergeeft wat je geschatte financiële cijfers zijn. Ook kan je nadien de vergelijking maken of je werkelijke omzet, winst, investeringen, inkomsten en uitgaven (bijvoorbeeld na één jaar) in overeenstemming waren met wat je verwachtte. Heb je meer winst gemaakt? Of juist veel meer kosten dan je voorzag? Dit zijn belangrijke analyses om te maken.

Toch is het ook zo dat in bepaalde gevallen een financieel plan verplicht is. Start je een vennootschap met een aansprakelijkheidsbeperking, zoals een NV, BV of CV, dan moet je verplicht een financieel plan opstellen.

Voor vennootschappen zonder aansprakelijkheidsbeperkingen zoals een vennootschap onder firma (VOF) of een CommV. geldt deze verplichting niet. De wetgever heeft die verplichting ingevoerd omdat vennootschappen met aansprakelijkheidsverplichtingen failliet kunnen gaan en de schuldeisers dan hun geld niet meer terug zien, terwijl de aandeelhouders beschermd zijn voor schulden groter dan de activa.

Altijd nuttig, zo'n financieel plan

Een financieel plan laat dan ook toe te oordelen of er voldoende middelen zijn om alle toekomstige financiële verbintenissen na te komen die je de eerste jaren aangaat. Stel dat je business dan toch zou mislukken, dan zal de rechtbank in je financieel plan onderzoeken of je wel voldoende vermogen had voorzien om de haalbaarheid van je bedrijf te verantwoorden.

Indien dit niet het geval was, dan kan je aansprakelijk worden gesteld; een situatie die je kost wat kost wenst te vermijden. Een financieel plan moet minimum over twee jaar lopen, maar in de praktijk willen mensen toch een plan maken dat drie jaar bevat omdat drie jaar de duurtijd is van de oprichtersaansprakelijkheid.

Wat staat er in een financieel plan?

Zoals eerder aangekaart gaat een financieel plan over centen; zowel wat er binnenkomt als wat er buitengaat. Met andere woorden: is je plan financieel haalbaar? Daarom is het goed om na te gaan wat er zo allemaal in een financieel plan moet komen te staan.

De financiële middelen

Eerst en vooral bevat je financieel plan een overzicht van het geld dat je nodig hebt om je zaak te starten. Daar wordt dieper ingegaan op hoeveel eigen middelen je zelf kunt inbrengen en voor hoeveel geld je aan krediet zult nodig hebben.

De kosten en te verwachten uitgaven

Hier moet je grondig nadenken over welke kosten je zult moeten maken om je onderneming gezond te ouden. Je moet hier een onderscheid maken tussen de eenmalige kosten, de variabele kosten (bijvoorbeeld kosten die variëren met de productie en voorraden), de vaste kosten die periodiek terug komen (bijvoorbeeld huur of elektriciteitskosten) alsook de mogelijke personeelskosten voor wanneer je medewerkers in dienst hebt.

Hou bij de voorraadkosten zeker rekening met verschillende factoren zoals de leveringstermijnen van de leveranciers, de duur van de fabricatiecyclus, de gemiddelde rotatie van goederen in voorraad, het verkoopbeleid en de mogelijkheid tot regelmatige levering of niet.

De inkomsten

Zowel de inkomsten en uitgaven zijn belangrijk om naar te kijken. Het is immers belangrijk er steeds voor te zorgen dat je opbrengsten groter zullen zijn dan de kosten. Denk daarom goed na over de geschatte opbrengsten alsook wanneer in de tijd je denkt van deze opbrengsten te genereren. Denk ook na over eventuele subsidies of andere steunmaatregelen waarvan je gebruik zou kunnen maken bij opstart en voeg die toe aan je financieringsplan.

Tips voor een sterk financieel plan

Probeer zo realistisch mogelijk te schatten

In feite is een financieel plan altijd een schatting en het zal dus absoluut niet perfect overeenkomen met de werkelijke cijfers. Toch is het goed om zo een realistisch mogelijk financieel plan op te stellen en je huiswerk grondig te maken. Het is geen exacte wiskunde maar toch kan het goed zijn om marktonderzoeken te houden, duidelijke offertes op te vragen of zelfs te kijken naar financiële plannen van concurrenten (wanneer beschikbaar) om er zo voor te zorgen dat je financieel plan geen vodje papier is maar een heuse oefening.

Zoek een externe deskundige op

Een andere tip is om een externe deskundige te gaan opzoeken. Het kan nuttig zijn om zelf al een financieel plan op te stellen en dit dan te bespreken met een externe boekhouder of financieel expert om te zien of alle geschatte cijfers en assumpties wel realistisch zijn en kloppen.

Zoek je nog een boekhouder voor jouw zaak? Start dan hier.

Financieel plan opstellen: een volledig stappenplan

Een financieel plan, hoe begin je daar nu aan? Wel, het kan nuttig zijn om het volgende stappenplan in het achterhoofd te houden.

Omschrijf je geplande activiteit grondig

Ten eerste is het nuttig om grondig je geplande activiteit te gaan omschrijven. Vergeet immers niet dat een financieel plan deel uitmaakt van een ondernemingsplan en er dus ook geen anomalieën tussen beide documenten mag zijn. Werk de activiteit nauwgezet uit in stappen en ga tot in de puntjes van de details. Het is dus niet voldoende om te zeggen dat je activiteit 'beenhouwer' is, maar som in je ondernemingsplan al je aankopen (soorten vlees bijvoorbeeld) alsook verkopen (soorten charcuterie) op.

Benoem je financieringsbronnen

Een tweede stap is om je financieringsbronnen te gaan benoemen bij de oprichting van je eigen zaak. Som nauwgezet op hoeveel kapitaal je zelf zult inbrengen alsook het aantal externe middelen, zoals investeringskredieten, angel financiering (professionele investeerders) of crowdfunding dat je zult bekomen. Vermeld ook eventuele waarborgen die andere aandeelhouders hebben verschaft.

Stel een balans op

Ten derde is het uitermate belangrijk om een openingsbalans te gaan opstellen die mooi je activa en passiva opsomt. Anders verwoord moet men kunnen zien welke activa je zult inzetten voor je activiteit alsook welke eigen middelen of externe financiering je hiervoor aanwendt. Dit laatste heb je al in de vorige stap mooi opgesomd. Maak niet enkel deze openingsbalans op maar ook hoe je de balans schat binnen één en twee jaar na opstart.

Maak een resultatenrekening

Ten vierde maak je naast de balans ook best een resultatenrekening met je geschatte inkomsten en uitgaven (zowel de vaste als de variabele kosten). Daarin raam je best de winst waarbij je rekening houdt met je verwachte opbrengsten en verwachte kosten.

Het is van cruciaal belang om een resultatenrekening te hebben omdat je op basis hiervan kunt schatten, door deze samen met de balans te bekijken, als je onderneming op korte termijn solvabel, rendabel en liquide zal zijn. Het zijn dus belangrijke documenten die als barometer kunnen dienen voor de continuïteit van je onderneming.

Wat ook belangrijk kan zijn met de resultatenrekening is een break even analyse. Dit betekent dat je nagaat voor welke productiehoeveelheid je break even draait wat neerkomt op een winst van nul euro maar ook geen verlies. De break even hoeveelheid is nuttig om te weten omdat je dan ook precies kunt instellen hoeveel stuks je zeker moet kunnen verkopen om zowel de variabele als de vaste kosten te dekken. Voor een dergelijke break even analyse kan je best ook beroep doen op een externe deskundige.

Maak een cashflowstatement

Ten vijfde maak je best ook een cashflowstatement. Dit document geeft de verwachte geldinstromen en -uitstromen weer. Dit is opnieuw een belangrijk document dat toont of een onderneming wel voldoende geld zal realiseren dat onmiddellijk kan aangewend worden.

Pen alle aangenomen hypotheses neer

Ten slotte is het belangrijk om alle aangenomen hypotheses om te komen tot een bepaalde omzet en de rentabiliteit grondig neer te pennen. Indien er ooit financiële problemen zouden zijn, kan je jouw aansprakelijkheid mogelijk beperken door aan te tonen dat je je beruste op een aannemelijk financieringsplan en correcte assumpties en voorspellingen.

Voorbeeld van een financieel plan

Lijkt alle voorgaande informatie nuttig te zijn maar wens je eens grondig te zien hoe een financieel plan er uit ziet, dan lijkt het nuttig om de website van de erkende boekhouders op te zoeken en meer concreet Pacioli_492_NL.PDF (bibf.be). Dit document geeft visueel grondig weer hoe een geprojecteerde balans en resultatenrekening er kan uitzien alsook met welke assumpties en hypotheses je best allemaal rekening houdt.

Conclusie

Een financieel plan is een belangrijk document dat onmisbaar is wanneer je een onderneming opricht. Het is niet altijd verplicht maar in de meeste gevallen lijkt het toch aangewezen om dit plan te gaan opstellen. Het is immers handig voor het geval er mogelijke aansprakelijkheidsproblemen zouden opduiken. Ook geeft het document je een goede visie op de continuïteit en haalbaarheid van je onderneming.