Hoe bereken je de waarde van je onderneming? De meest gebruikte methodes

 

Het nut van een goede waardering

Of je nu een ondernemer bent van een lokale supermarkt, de CEO van een beursgenoteerde onderneming, of vennoot van een KMO, vroeg of laat krijg je te maken met een waardering van je bedrijf. Denk maar aan de situatie waar je aan je bank bijkomend krediet wenst te vragen en deze vooreerst de waarde van jouw onderneming wenst te kennen. Of wanneer je onderneming groot genoeg geworden is om een beursgang te wagen en je de initiële beurskoers wenst te bepalen.

Kortom, het is belangrijk om een goede schatting te kunnen maken van wat je onderneming waard is, al dan niet in samenwerking met een gespecialiseerde derde partij. 

In de volksmond wordt soms gezegd dat de waarde van een onderneming de prijs is die een zot er wenst voor te geven. Dit kan soms waar zijn, maar het is toch nuttig om het concept ‘waarde’ vanuit meerdere posities te bekijken en dus een gestructureerde aanpak te hanteren. Vandaar dat economisten, accountants en consultants een brede waaier aan definities van het concept hanteren; elk met een andere invalshoek. Deze definities worden vaak ook niet consistent toegepast, daarom zet dit artikel de meest gebruikte, namelijk ‘de boekwaarde’ en ‘de marktwaarde’, even op een rij. 

De boekwaarde van een onderneming: gebruik van de balans

De boekwaarde van een onderneming geeft weer hoeveel een bedrijf waard is op basis van de historische boekhoudkundige gegevens. Men berekent deze waarde veelal als: de som van alle activa (bv. rollend materieel, gebouwen, en cash) min de waarde van de schulden.

De boekwaarde van een onderneming = de som van alle activa - waarde van de schulden

Kortom, de boekwaarde komt overeen met het eigen vermogen van een onderneming, wat eenvoudig uit de balans kan afgelezen worden. Als je de boekwaarde deelt door het aantal uitgegeven aandelen, krijg je de boekwaarde per aandeel. 
 

 

De marktwaarde van een onderneming: schatten van toekomstige inkomsten

De marktwaarde van een onderneming is de waarde die, in tegenstelling tot de boekwaarde, ook rekening houdt met de toekomstige in-en uitstromen van liquide middelen (kasstromen) die een onderneming mogelijks zal genereren. Bijgevolg is het van cruciaal belang om realistische projecties te maken van wat je bedrijf in de toekomst zal genereren qua inkomsten en uitgaven. Hierbij moet je rekening houden met factoren die je bedrijf kunnen beïnvloeden, zoals de stand van de economie, de lancering van een nieuw product, of zelfs een nieuwe wetgeving. 

De discounted cash flow methode

Om de marktwaarde te berekenen, gebruiken marktparticipanten verschillende methodieken. Zo kan je ervoor opteren om eerst de toekomstige vrije kasstromen te berekenen door de NOPAT (NB. net operating income after taxes; de netto operationele winst na belastingen) te berekenen en hierbij de afschrijvingen op te tellen en de investeringen in werkkapitaal en herinvesteringen af te trekken.

Deze toekomstige vrije kasstromen deelt men dan door de gewogen gemiddelde kapitaalkost die rekening houdt met de kost van vreemd en eigen vermogen. In technische termen wordt dit een verdiscontering genoemd.

Concreet berekent men de huidige waarde van de toekomstige kasstromen: wat zouden deze kasstromen waard zijn vandaag hierbij rekening houdend met de tijdswaarde van geld? Dit laatste concept stelt dat iemand liever een bedrag nu ontvangt dan diezelfde som een paar jaar in de toekomst. Dit omdat hij/zij dan ook dit jaar een rendement op dit bedrag kan halen afhankelijk van het verondersteld renteniveau.

Om tot de waarde van de aandelen te komen, trekt men veelal de schulden van de verdisconteerde kasstromen af. 

Een voorbeeld Op basis van je boekhouding en budgetten voor de komende jaren, zie je onderstaande informatie. Op basis hiervan wens je een vereenvoudigde waardering van je onderneming te maken.  Netto operationele winsten na belastingen: je verwacht volgend jaar en het jaar daarop respectievelijk 99.000 EUR en 113.000 EUR te genereren. Geplande investeringen in werkkapitaal: 20.000 EUR per jaar. Geplande investeringen in activa: 10.000 EUR per jaar. Verwachte afschrijvingen de komende twee jaar: 80.000 EUR en 90.000 EUR. Gewogen gemiddelde kapitaalkost: 2%. Schulden van je onderneming: 50.000 EUR. Op basis van deze informatie weet je, dat je vrije kasstromen voor de komende jaren 149.000 EUR (i.e. 99.000 + 80.000 – 20.000 – 10.000) en 173.000 EUR (i.e. 113.000 +90.000 – 20.000 – 10.000) bedragen.  Deze bedragen deel je telkens door de gewogen gemiddelde kapitaalkost plus 1:  Tellen we deze waarden op en trekken we de schulden af, dan krijgen we de waarde van de onderneming: 146.078,40 + 166.282,20 – 50.000 = 262.360,60 EUR.

De voormelde techniek, ook de intrinsieke waarde, rendementswaarde of discounted cash flow method genoemd, wordt gezien als de meest verantwoorde methode omdat deze rekening houdt met zowel de tijdswaarde van geld als hoe de toekomst van de onderneming er mogelijks zal uitzien.

Toch is het slechts één van de zovele methodes om de marktwaarde van een onderneming te schatten. Zo verkiezen sommigen eerder om de toekomstige dividenden te verdisconteren hierbij rekening houdend met hun verwachte groei. 

Voor beursgenoteerde ondernemingen wordt algemeen aangenomen dat de marktwaarde overeenstemt met de marktkapitalisatie: de totale waarde van de uitstaande aandelen die men bekomt door de beurskoers per aandeel te vermenigvuldigen met het aantal uitstaande aandelen.  Let echter op dat de beurskoers over- of ondergewaardeerd kan zijn gezien deze tot stand komt door de interactie van vraag en aanbod op de beurs en dus de beurskoers niet altijd overeenstemt met de berekende marktwaarde per aandeel of de boekwaarde per aandeel!

De waarde gebaseerd op de beurskoers van gelijkaardige genoteerde ondernemingen

Voor niet-beursgenoteerde ondernemingen kan men zich ook baseren op de beurskoers van een aantal gelijkaardige genoteerde ondernemingen, zoals bedrijven die actief zijn in dezelfde industrie. Vaak neemt men de waarde van bedrijven die ook recent verkocht werden. Vergelijk het maar met de waardering van een huis, waar de schatter zich kan baseren op de huizen van de buren die recent verkocht werden. Deze huizen liggen in dezelfde wijk, zijn misschien identiek in termen van stijl en grootte, en zijn dus een goed ankerpunt om de waarde van je huis op te baseren. 

Conclusie: waardering is geen exacte wetenschap maar vaak een kunst

De objectieve waarde van een onderneming is geen exacte wetenschap. Verschillende definities worden gehanteerd en de marktwaarde van een onderneming is vaak gebaseerd op meerdere methodieken die zich berusten op allerhande assumpties.

Omdat een waardering soms een tijdrovend proces kan betekenen, gebruiken sommige onderneming zelfs soms simpele vuistregels zoals een aantal keer de nettowinst; de zogenaamde ‘multiple’.

Het is dan ook belangrijk dat een onderneming meerdere methodieken hanteert en de uitkomsten met elkaar vergelijkt. Ook moet men best een betrouwbaarheidsinterval inbouwen. Dit betekent dat men de berekende waarde best kritisch bekijkt en er bijvoorbeeld 10 tot 15% bij optelt en aftrekt om zo tot een marge te komen waarbinnen de waarde van de onderneming zich mogelijks zal bevinden. 

Tot slot, wanneer je denkt om je bedrijf te verkopen, moet je ermee rekening houden dat je een zo’n hoog mogelijke prijs zult wensen en de koper een zo’n laag mogelijke prijs zal willen betalen. Beide partijen zullen vaak een schatting van de onderneming maken en tot andere conclusies komen, mogelijks te wijten aan hoe zij de toekomst van de onderneming en haar kasstromen zullen beoordelen. Hou er dus best mee rekening dat de waarheid ergens in het midden zal liggen.