Wat is het nut van een jaarrekening?

Een jaarrekening is een financieel verslag van een bedrijf of organisatie over een bepaald boekjaar. Het geeft inzicht in de financiële gezondheid en de prestaties van het afgelopen jaar. Deze bestaat uit een balans, een resultatenrekening (winst- of verliesrekening) en een toelichting over de neergelegde cijfers.

De balans geeft weer wat de onderneming als bezittingen heeft (actief) en wat verschuldigd is (passief). De resultatenrekening geeft inzicht in de inkomsten en uitgaven. De toelichtingen bevat verdere uitleg en kan bijvoorbeeld informatie bevatten over de strategie, belangrijke gebeurtenissen van het afgelopen jaar en eventuele risico's en onzekerheden.

De jaarrekening wordt doorgaans opgesteld volgens de wet van de International Financial Reporting Standards (IFRS) of de Generally Accepted Accounting Principles (GAAP). Het is bedoeld om een objectief en betrouwbaar beeld te geven van de financiële positie en prestaties van een bedrijf, zodat belanghebbenden, zoals aandeelhouders, kredietverleners en belastingdiensten, een goed beeld hebben van het bedrijf waarin zij geïnteresseerd zijn.

Welke soorten jaarrekening zijn er?

In België zijn er twee soorten: de gewone jaarrekening en de samengestelde jaarrekening.

De gewone jaarrekening is de financiële verklaring van een enkelpersoonszaak of vennootschap met beperkte aansprakelijkheid. Deze bestaat uit een balans, een resultatenrekening en een toelichting.

De samengestelde jaarrekening is de financiële verklaring van een vennootschap met naamloze of beperkte aansprakelijkheid die over een bepaalde boekjaar een samengesteld groepskrediet heeft. Het samenstellen van verschillende cijfers van grote ondernemingen noemt consolideren. Een samenstelling van jaarrekeningen noemt een geconsolideerde jaarrekening. Grote groepen moeten zowel voor elke onderneming een apparte jaarrekeningen neerleggen, als de geconsolideerde jaarrekening neerleggen.

Wat staat er allemaal in een jaarrekening?

Balans

De balans is een overzicht van de financiële situatie op een bepaald moment, meestal het einde van het boekjaar. De balans bestaat uit een actief en een passief. Het actief geeft weer wat de bezittingen zijn van de onderneming, zoals vaste activa (zoals afschrijvingen gebouwen en machines), vlottende actief (zoals voorraden en debiteuren) en financiële activa (zoals cash en effecten). Het passiva geeft weer wat het bedrijf verschuldigd is, zoals kortlopende schulden (zoals leverancierskredieten) en langlopende schulden (zoals hypotheken en leningen).

Resultatenrekening

Dit is een overzicht van de inkomsten en uitgaven. Deze bestaat uit een omzet, kosten van goederen en diensten, personeelskosten, brutowinst, operationele kosten en nettowinst (of -verlies). De omzet is het totaal aan inkomsten dat het bedrijf heeft gegenereerd, de kosten van goederen en diensten zijn de kosten die het bedrijf heeft gemaakt om deze inkomsten te genereren, en de brutowinst is het verschil tussen omzet en kosten van goederen en diensten. De operationele kosten zijn de kosten die het bedrijf heeft gemaakt voor algemene bedrijfsvoering, zoals huisvesting, salarissen en onderhoud. De nettowinst (of -verlies) is het bedrag dat overblijft na aftrek van de operationele kosten van de brutowinst.

Toelichtingen

De toelichtingen bevatten verdere uitleg. Het kan bijvoorbeeld informatie bevatten over de uitgevoerde strategie, belangrijke gebeurtenissen van het afgelopen jaar, eventuele risico's en onzekerheden en de toekomstverwachtingen.

Bijlagen en extra informatie

Naast de verplichte rubrieken, zijn er bijlages, zoals een overzicht van de kerngetallen, een overzicht van de beloningen van de bestuurders en een lijst van de dochterondernemingen.

Waar moet een jaarrekening aan voldoen?

Een jaarrekening moet aan een aantal wettelijke bepalingen voldoen om te kunnen dienen als objectief en betrouwbaar financiële verklaring. In het algemeen gelden de volgende vereisten:

1. Overeenstemming met maatregelen

2. Overeenstemming met de maatregelen en waarderingsregels van het IFRS en Belgische GAAP.

3. Objectiviteit

4. Betrouwbaarheid

5. Volledigheid

6. Toelichting

Wie moet een jaarrekening neerleggen?

Niet elke entiteit moet een jaarrekening publiceren. Ondernemingen met onbeperkte aansprakelijkheid, zoals een eenmanszaak of een vennootschap onder firma (VOF), zijn niet genoodzaakt om een jaarrekening neer te leggen. Dit betekent echter niet dat deze ondernemingen geen financiële verantwoording hoeven af te leggen voor de belastingen. Zij voeren ook een enkelvoudige boekhouding.

Andere rechtspersonen, zoals een vereniging, een stichting of een Europese economische interessevennootschap (EEIV), zijn niet verplicht om hun cijfers neer te leggen. Deze rechtspersonen hebben wel andere verplichtingen, zoals het houden van een administratie en het opstellen van een financiële verslaglegging.

Zijn alle cijfers openbaar?

Sommige ondernemingen, zoals kleine en middelgrote ondernemingen (KMO's) en eenmanszaken, zijn niet genoodzaakt om hun jaarrekening publiekelijk te publiceren. In dit geval kan niet iedereen zomaar online de jaarrekening opvragen.

Welke vennootschappen hebben een publicatieplicht?

Een publicatieplichtige vennootschap is een onderneming die verplicht is om bepaalde informatie openbaar te maken. In België zijn dit vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid (NV, BVBA), coöperaties en commanditaire vennootschappen. Deze zijn genoodzaakt om hun jaarrekening openbaar te maken, de aandeelhoudersvergadering openbaar aan te kondigen en hun statuten in te schrijven in het Belgisch Staatsblad, een dubbele boekhouding te voeren. Dit is bedoeld om transparantie en verantwoording te garanderen en om aandeelhouders, de FOD Economie voor statistieken en andere belanghebbenden op de hoogte te houden van de financiële prestaties.

Wat is het verschil tussen een verkort en volledig model?

Het verkort en het volledig model zijn twee verschillende types jaarrekeningen. Het verkort model bevat minder informatie dan het volledig model. Het verkort model is bedoeld voor kleine vennootschappen en het volledig model is bedoeld voor grote vennootschappen. Vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid moeten zelf kiezen welk model ze willen gebruiken en moeten voldoen aan de wettelijke vereisten.

Waar kan ik jaarrekeningen opvragen?

De Nationale Bank van België bewaart en maakt deze beschikbaar via de Balanscentrale. Je kan zoeken op naam van de onderneming of op het ondernemingsnummer om de cijfers te raadplegen.

Het is ook mogelijk om financiële verslagen te raadplegen via de websites van beursgenoteerde bedrijven. Veel bedrijven publiceren hun jaarrekeningen op hun website en maken ze beschikbaar.

Hoe maak je een jaarrekening?

Om een jaarrekening op te stellen, moeten de volgende stappen worden gevolgd:

1. Verzamel alle financiële gegevens van het boekjaar, zoals bankafschriften, facturen, salarisstroken en andere documenten die relevant zijn

2. Classificeer de financiële gegevens

3. Opstellen van een balans met de juiste waarderingsregels

4. Maak resultatenrekening op

5. Maak een toelichting met verdere uitleg over de cijfers in de jaarrekening en belangrijke gebeurtenissen van boekjaar

6. Goedkeuring van de jaarrekening bij de Algemene vergadering door de meerderheid van de aandelen (50%+)

7. Indienen van de jaarrekening bij de Balanscentrale van de Nationale Bank

Laattijdige neerlegging van de jaarrekening bij de Balanscentrale

Het neerleggen van de jaarrekening bij de Balanscentrale van de Nationale Bank van België is een wettelijke verplichting voor ondernemingen met beperkte aansprakelijkheid, zoals vennootschappen met naamloze of beperkte aansprakelijkheid (NV, BVBA), coöperaties en commanditaire vennootschappen. Als de jaarrekening niet tijdig neerlegt, kan dit gevolgen hebben voor het bedrijf en de aandeelhouders. Dit moet binnen de 9 maanden na het einde van het boekjaar worden neergelegd.

Sancties

1. Het bedrijf kan worden beboet.

2. De bestuurders van het bedrijf kunnen aansprakelijk worden gesteld

3. Het bedrijf kan vertraging ondervinden bij het verkrijgen van financiële hulp, zoals leningen of kredieten, omdat de jaarrekening niet tijdig is neergelegd.

Bedragen van de tarieftoeslagen bij laattijdige neerlegging

In het algemeen gelden de volgende boetebedragen voor laattijdige neerlegging van de jaarrekening:

• Na de 9de maand na het afsluiten van het boekjaar: 100 euro

• Na de 9de maand na het afsluiten bij een voorkomend geval: 400 euro

• Tussen de 10de en 12de maand na afsluiting: 600 euro

• Na de 13de maand na afsluiting: 1 200 euro

Terugbetaling om reden van overmacht

Het is mogelijk om een terugbetaling van de boete te vragen als er sprake is van overmacht die de rechtspersoon heeft verhinderd om tijdig bij de Balanscentrale neer te leggen. Overmacht kan zijn:

• Een natuurramp, zoals een overstroming of een aardbeving

• Een ernstige ziekte of overlijden van een belangrijke medewerker van het bedrijf

• Een computerstoring of cyberaanval die de rechtspersoon heeft verhinderd om de jaarrekening op tijd te verzamelen en op te stellen

Procedure van terugbetaling

Om een terugbetaling van de boete te vragen, moet de rechtspersoon een verzoek indienen bij de ondernemingsrechtbank met bewijs van de overmacht. Als het wordt geaccepteerd, kan de boete worden terugbetaald. Het is belangrijk om te onthouden dat het aan de ondernemingsrechtbank is om te beslissen of er sprake is van overmacht en of de boete kan worden terugbetaald.

Mijn onderneming is inactief of failliet. Moet ik dan een jaarrekening neerleggen?

Als een rechtspersoon in vereffening (failliessement) of inactief is, is het niet verplicht om een jaarrekening neer te leggen.

In het geval van vereffening betekent dit dat de onderneming in het proces is om te worden opgeheven en dat het niet langer actief is. In het geval van inactiviteit betekent dit dat de onderneming geen commerciële activiteiten heeft uitgevoerd gedurende het boekjaar. In deze gevallen hoeft geen jaarrekening te worden neergelegd.

Meldingsplicht

Het is wel belangrijk om te onthouden dat als de onderneming in faillisement of inactief is, je genoodzaakt bent is om deze status aan te geven. Dit kan worden gedaan door een verklaring van inactiviteit of faillisement in te dienen.

Verbetering van een jaarrekening neerleggen.

Het is mogelijk om de jaarrekening te wijzigen na vaststelling van onvolledigheden. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als er fouten zijn opgemaakt bij het classificeren of waarderen, of als er belangrijke gebeurtenissen of transacties zijn vergeten.

Procedure van wijziging

Om de jaarrekening te verbeteren, moeten de volgende stappen gevolgen worden:

1. Maak een lijst van de fouten en onvolledigheden in de jaarrekening.

2. Corrigeer de fouten en voeg de ontbrekende gegevens toe.

3. Maak een toelichting op de wijzigingen die zijn aangebracht in de jaarrekening.

4. Goedkeuring van de gecorrigeerde jaarrekening door de algemene vergadering van aandeelhouders.

5. Indienen van de gecorrigeerde jaarrekening.