Paritair comité: alles wat je moet weten

Iedereen heeft er wel eens van gehoord, maar wat betekent het nu precies, een paritair comité? Het is nochtans iets belangrijk, aangezien er in België meer dan 160 bestaan en het verplicht is voor erkende ondernemingen om aan te sluiten bij een van de bestaande paritaire comités. Lees hier verder voor meer informatie over wat een paritair comité is en hoe je het bevoegd paritair comité van je bedrijf bepaalt.

Wat is een paritair comité?

Paritaire comités (PC) zijn Belgische bedrijfsorganen voor elke bedrijfstak. Ze zijn opgericht om ondernemingen met gelijkaardige bedrijfsactiviteiten te groeperen en sectorspecifieke regelgeving uit te werken. Er bestaan paritaire comités voor zowel arbeiders als bedienden.

Paritaire comités zijn samengesteld uit een gelijk aantal vertegenwoordigers van werkgevers- en werknemersorganisaties. Het voornaamste doel van paritaire comités is het onderhandelen van de collectieve arbeidsovereenkomst (cao). Daarnaast komen ze ook tussen in sociale conflicten tussen werkgevers en werknemers en zijn ze een belangrijk adviesorgaan voor de regering, de Nationale Arbeidsraad en de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven. Paritaire comités worden opgericht per Koninklijk Besluit.

Waarom zijn paritaire comités zo belangrijk in België?

Zowel voor werkgevers als werknemers zijn paritaire comités belangrijk. Elk paritair comité heeft namelijk collectieve arbeidsovereenkomsten die bepalend zijn voor de loon- en arbeidsvoorwaarden in je bedrijf. Daarnaast impliceert het aansluiten bij een paritair comité ook de betaling van bijdragen aan een Fonds voor Bestaanszekerheid, rechtstreeks of via de RSZ.

Wat is een paritair comité nummer?

De verschillende paritaire comités zijn te onderscheiden aan hun nummer. De originele indeling dateert van 1968 en is gebaseerd op de sectoren en werkgelegenheid van toen. Het nummer van een paritair comité ligt tussen 100 en 802. Sommige comités zijn verder onderverdeeld in subcomités, bijvoorbeeld per regio of subsector. Dit kan je zien aan het cijfer na het punt, bijvoorbeeld PC 328.01: Paritair Subcomité voor het stads- en streek vervoer van het Vlaamse Gewest of PC 140 voor vervoer en logistiek, versus PC 140.01 als paritair subcomité voor autobussen en autocars. De volledige lijst vind je terug op de website van de Federale overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.

Tot welk paritair comité behoort uw onderneming?

In België bestaan ondertussen meer dan 160 verschillende paritaire comités. Een PC heeft mogelijk ook een paritair subcomité. De doorslaggevende factor voor het bepalen van het bevoegd paritair comité, is de hoofdactiviteit die de onderneming uitoefent op Belgisch grondgebied. Elke sector heeft zo zijn eigen paritair comité. Echter, niet enkel de sector is van belang, maar ook het statuut en de functie van je werknemers. Zo zijn er in bepaalde sectoren verschillende paritaire comités voor arbeiders en bedienden. Je moet dus rekening houden met zowel je bedrijfsactiviteiten als de functies van je werknemers.

Ondervind je moeilijkheden bij het bepalen van het bevoegd paritair comité van je onderneming? Bekijk dan onderstaande websites voor meer informatie of vraag advies aan deze instellingen:

• een sociaal secretariaat of juridische adviseur;

• de website van de Federale overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg waarop de bevoegdheidsgebieden van de paritaire comités en de administratieve interpretaties van de bevoegdheid van de paritaire comités wordt verduidelijkt;

• de Algemene Directie van de Collectieve Arbeidsbetrekkingen.

Elke sector heeft zijn eigen paritair comité, dus ook accountants en boekhouders. Zij vallen onder het paritair comité van vrije beroepen, ook wel PC 336. PC 336 is bevoegd voor zo'n 38.000 advocaten, gerechtsdeurwaarders, accountants en belastingconsulenten, boekhouders en boekhouders-fiscalisten, bedrijfsrevisoren, bouwarchitecten, landmeter-experten en dierenartsen.

Het grootste paritaire comité is het PC 200: het aanvullend paritair comité voor bedienden. Het is een verzameling van bijna 500.000 bedienden die onder geen enkel ander pc thuishoren. Werknemers kunnen op hun loonfiche nagaan welk paritair comité van toepassing is. Paritair comité 201 vertegenwoordigt dan weer de zelfstandige kleinhandel.

Voordelen voor ondernemers

Elke Belgisch bedrijf valt onder een bepaald paritair comité. Buiten dat het verplicht is, heeft aansluiting bij een paritair comité ook voordelen voor bedrijven. Het doel van een pc is namelijk het afsluiten van cao's en tussenkomen in eventuele sociale conflicten.

Door loons- en arbeidsvoorwaarden uit te schrijven in collectieve arbeidsvoorwaarden, worden arbeidsconflicten voorkomen. Zo kan er geen discussie ontstaan tussen werkgever en werknemers over minimumlonen, loonindexering en extra premies.

Welke stappen kunnen ondernemers ondernemen om zich voor te bereiden op deelname aan een paritair comité?

Eerst dient de juridische entiteit vastgesteld te worden. Een paritair comité wordt toegekend aan de werkgever als juridisch persoon. Dit is dus de natuurlijke of rechtspersoon tegenover wie de werknemer zich in een ondergeschikt verband bevindt.

Vervolgens dient vastgelegd te worden welke activiteit werkelijk uitgevoerd wordt op Belgisch grondgebied. Maak hierbij duidelijk onderscheidt tussen hoofd- en nevenactiviteiten. De logistieke vervoersactiviteiten van een bedrijf in houthandel worden bijvoorbeeld als nevenactiviteit beschouwd omdat deze activiteit bijdraagt aan de verwezenlijking van de hoofdactiviteit, namelijk houtbewerking. Ook de functies van de medewerkers zijn hierbij belangrijk; een verkoper van een bedrijf in houtproducten behoort tot de sector houtproducten en niet tot de sector handel.

Ten slotte geldt de algemene regel één paritair comité per onderneming. Daarbij wordt het principe de bijzaak volgt de hoofdzaak gevolgd; de hoofdactiviteit is hetgeen waar de meeste arbeidsuren worden gepresteerd of waaraan de meeste personeelsleden werken.

Natuurlijk zijn er ook enkele uitzonderingen op bovenstaande regels. Zo bestaan er verschillende paritaire comités voor bedienden en arbeiders, dus het is wel degelijk mogelijk dat verschillende werknemers onder een ander paritair comité vallen. In zulke gevallen kan je best raad vragen aan je sociaal secretariaat of juridische raadgever.

Hoe kunnen ondernemers hun belangen behartigen in het comité?

Paritaire comités zijn bedoeld voor de bescherming van werknemers en werkgevers. Daarom zijn paritaire comités samengesteld uit een gelijk aantal vertegenwoordigers van werkgevers- en werknemersorganisaties. Werkgevers kunnen hun belangen laten behartigen door een werkgeversorganisatie die zetelt in hun paritair comité.

Enkele voorbeelden van representatieve organisaties van werkgevers zijn het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO), de Unie van Zelfstandige Ondernemers (UNIZO), Union des Classes Moyennes (UCM) en Boerenbond. De vertegenwoordigde werknemersorganisaties zijn de vakbonden, namelijk ACV, ACLVB en ABVV.

Conclusie

Een werkgever in de privésector is verplicht zich aan te sluiten bij een paritair (sub)comité. Paritaire comités bepalen arbeidsvoorwaarden en verloning per sector en ze bestaan uit een gelijk aantal vertegenwoordigers van werkgevers- en werknemersorganisaties. In België bestaan momenteel meer dan 160 verschillende (sub)paritaire comités. De volledige lijst en meer informatie vind je terug op de website van de Federale overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.

Het bepalen van het bevoegd paritair comité is gebaseerd op de hoofdactiviteit (sector) van je bedrijf. Algemeen geldt de regel één paritair comité per onderneming, maar het is wel mogelijk dat er binnen een bedrijf een ander paritair comité bestaat voor arbeiders en bedienden. Het grootste en meest bekende paritair comité in België is het aanvullend nationaal paritair comité voor bedienden, namelijk PC 200.