Actieplan om “schijnzelfstandigen” uit het buitenland te bestrijden

Het RSVZ (Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen) heeft de laatste maanden een toename van twee fraudefenomenen vastgesteld: fictieve aansluiting als zelfstandige om een verblijfsvergunning te krijgen, alsook personen die uit het buitenland komen als “schijnzelfstandige” zonder sociale bijdragen te betalen. Minister van Zelfstandigen David Clarinval zet nu een actieplan uiteen om deze fenomenen te bestrijden. 

In het geval van een fictieve aansluiting als zelfstandige om een verblijfsvergunning te krijgen, wordt de AFA-procedure (Affiliations fictives/fictieve allifiaties) omzeild die normaal in samenwerking met de sociale verzekeringsfondsen wordt gerealiseerd. Het doel van de AFA-procedure is fictieve aansluitingen als zelfstandige te vermijden zodat personen geen onterechte verblijfsvergunning verkrijgen of sommige voordelen die gekoppeld zijn aan de aansluiting als zelfstandige.

Het RSVZ heeft vastgesteld dat het omzeilen van de procedure op 2 manieren kan:

• ofwel omzeilen personen de AFA-procedure door een verblijfsvergunning te verkrijgen op een andere manier dan via het zelfstandigenstatuut
• ofwel verklaren deze mensen en zelfstandige activiteit uit te voeren zonder een verblijfsvergunning aan te vragen. 

De tweede vorm van fraude bestaat erin personen uit het buitenland aan te werven als schijnzelfstandigen. Deze personen verklaren dat ze “in regel” zijn tijdens een eventuele controle van een sociale inspectiedienst, maar er wordt echter geen enkele bijdrage betaald. 

Om deze twee types van fraude te bestrijden, worden er maatregelen genomen door het RSVZ. De maatregelen zijn gebaseerd op drie principes:

1. Versterken van de teams en de tools binnen het RSVZ door het oprichten van een specifieke fraudecel en het versterken van de opleiding en ondersteuning van de teams.
2. Een betere opsporing van de gevallen. De sociale verzekeringsfondsen en het RSVZ zetten een project “gegevenskwaliteit” op om de kwaliteit van de gegevens te verbeteren, de informatie-uitwisseling uit te breiden en de samenwerking met de fondsen te versterken. 
3. Fraudegevallen opvolgen door een voortdurende verbetering van de IT-tools en de samenwerking met de arbeidsauditoraten versterken zodat fraudegevallen ook effectief bestraft kunnen worden. 

De minister van Zelfstandigen, David Clarinval, benadrukt de noodzaak om de strijd tegen deze vormen van fraude te versterken: "De fraudegevallen met buitenlandse schijnzelfstandigen nemen sterk toe in België. Deze fraudes vormen een oneerlijke concurrentie voor de zelfstandigen die de regels volgen en betekenen een enorm geldverlies voor de sociale zekerheid. De versterking van de teams, de maatregelen binnen het RSVZ en de samenwerking met het arbeidsauditoraat zullen het mogelijk maken om deze fraudegevallen beter op te sporen en te bestraffen."